1403/10/24
قیطریه یکی از محلههای قدیمی تهران و محبوب برای رهن و اجاره آپارتمان در قیطریه با ترکیبی از بافت سنتی و مدرنیته است. ساخت و سازهای جدید در قیطریه تاثیرات زیادی بر هویت تاریخی این منطقه داشته اند. با افزایش پروژههای عمرانی معماری سنتی و بافت قدیمی قیطریه به تدریج از بین میرود. این اتفاقات موجب تغییر هویت فرهنگی و تاریخی این منطقه شده. از سوی دیگر، رشد سریع جمعیت و توسعه امکانات باعث شده تا منطقه بیشتر به سمت مدرنیته حرکت کند.
قیطریه از محلههای قدیمی و تاریخی تهران، در طول سالها دچار تحولات زیادی بوده است. این منطه دارای قدمتی چندصدساله است که بناها و آثار موجود مانند کوچههای باریک و قدیمی و معماری سنتی، همگی گواه بر این موضوع هستند. قیطریه در گذشته با زمینهای کشاورزی و روستاهای اطراف تهران در ارتباط بود و با گذشت زمان به یک منطقه شهری تبدیل شد.
قیطریه در گذشته، روستایی کوچک و آباد در حاشیه شمال تهران بود که بهویژه در دوران قاجار و اوایل پهلوی از اهمیت ویژهای برخوردار بود. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، از زمینهای کشاورزی و باغات فراوانی برخوردار بود و بهعنوان محلی برای سکونت کشاورزان و صاحبان زمینهای اطراف شناخته میشد. در آن زمان، قیطریه بهعنوان یک روستای آرام و با هویت فرهنگی خاص، مرکز زندگی سنتی و متداول مردم در آن روزگار بود.
مردم این منطقه به کشاورزی، دامداری و کارهای سنتی مشغول بودند و زندگی سادهای داشتند که به نوعی منعطف با طبیعت بود. ورود تهران به دوران مدرن و رشد بیرویه ساختوسازها، قیطریه را بهسرعت به سمت تحولات شهری و توسعه یافتگی سوق داد. با اینحال، هنوز میتوان آثار و نشانههایی از هویت تاریخی و فرهنگی گذشته قیطریه را در گوشهوکنار آن مشاهده کرد.
در ابتدا، قیطریه بهعنوان یک روستای سنتی و بافتی از خانههای کوچک و باغات شناخته میشد، اما با توسعه شهر تهران و گسترش پروژههای عمرانی، این منطقه نیز به یکی از محلههای پرجمعیت و شهری تبدیل شد. افزایش تقاضا برای مسکن و رشد سریع جمعیت، باعث شد تا زمینهای وسیع این منطقه به محل ساخت برجها و آپارتمانهای چندطبقه تبدیل شوند. این ساختوسازها نه تنها باعث تغییر در نمای معماری محله شد، بلکه تأثیرات زیادی بر هویت تاریخی آن گذاشت. بناهای جدید و مدرن جایگزین خانههای قدیمی و باغات سنتی شدند و برخی از بخشهای قدیمی و ارزشمند قیطریه که نشاندهنده تاریخ و فرهنگ منطقه بودند، بهتدریج از بین رفتند.
در ادامه مهمترین عوامل موثر در افزایش ساخت و ساخت در قیطریه را بررسی کردهایم.
1. رشد جمعیت و تقاضای مسکن: با توجه به افزایش جمعیت تهران و خرید آپارتمان در قیطریه ، تقاضا برای مسکن در این منطقه به شدت افزایش یافته است. این امر موجب شد تا توسعه پروژههای مسکونی جدید و آپارتمانهای چندطبقه در این منطقه شدت یابد.
2. شکوفایی اقتصادی و سرمایهگذاریهای کلان: روند سرمایهگذاریهای دولتی و خصوصی در تهران، بهویژه در بخشهای مسکونی، تجاری و زیرساختی، به قیطریه نیز رسیده است. این سرمایهگذاریها به افزایش ساختوساز و تغییرات ظاهری منطقه دامن زدهاند.
این عوامل باعث شدهاند که قیطریه با سرعتی فزاینده به سمت توسعه شهری پیش برود و تغییرات زیادی در بافت و هویت تاریخی آن ایجاد شود.
توسعه شهری تأثیرات قابل توجهی بر معماری سنتی محلهها دارد. با افزایش ساختوسازهای مدرن، بسیاری از ویژگیهای معماری قدیمی، همچون خانههای با حیاطهای مرکزی و بادگیرها، از بین میروند. این تغییرات، هویت فرهنگی و تاریخی محلهها را تحت تأثیر قرار داده و بسیاری از عناصر زیباییشناختی معماری سنتی از میان میروند. در عین حال، این توسعهها باعث افزایش جمعیت و دسترسی به امکانات شهری میشوند.
با افزایش قیمت آپارتمان در قیطریه، پروژههای برجسازی و آپارتمانهای چندطبقه موجب تغییرات چشمگیر در معماری و منظر شهری این منطقه شده است. ساختمانهای بلند و مدرن جایگزین خانههای ویلایی و باغات قدیمی شدند و به تدریج هویت سنتی و تاریخی قیطریه تحت تأثیر قرار گرفت. این تغییرات نه تنها موجب افزایش تراکم جمعیت و تقاضا برای مسکن شد، بلکه منجر به تغییرات در فضای سبز و تخریب باغات و بناهای قدیمی منطقه گردید.
یکی از مهمترین پیامدها، از دست رفتن بسیاری از ساختمانها و بافتهای قدیمی است که بهویژه نمایانگر تاریخ و فرهنگ سنتی منطقه بودند. جایگزینی برجها و ساختمانهای مدرن با خانههای ویلایی و باغات قدیمی، موجب تغییر چشمگیر در سیمای شهری و از بین رفتن هویت معماری محله شده است.
از بین رفتن بناهای قدیمی و ارزشمند در قیطریه بهدلیل روند سریع توسعه شهری و ساختوسازهای جدید، به یکی از چالشهای اصلی این منطقه تبدیل شده است. با گسترش برجها و ساختمانهای مدرن، بسیاری از خانههای سنتی، باغات و بناهای تاریخی که نمایانگر هویت فرهنگی منطقه بودند، تخریب یا تغییر کاربری دادهاند. این تغییرات، نه تنها باعث کاهش زیباییشناسی معماری سنتی شده، بلکه هویت تاریخی قیطریه را تحت تأثیر قرار داده و منجر به از دست رفتن بخشهای مهمی از میراث فرهنگی این محله شده است.
تغییر سبک معماری در قیطریه بهویژه با ورود ساختوسازهای مدرن، تأثیر زیادی بر زیباییشناسی این محله گذاشته است. جایگزینی برجها و ساختمانهای بلند با معماری سنتی و خانههای ویلایی باعث از بین رفتن هماهنگی اولیه در بافت شهری شده است. معماری مدرن، با طراحیهای شیشهای و فلزی، زیباییهای طبیعی و فرهنگی محله را تحت تأثیر قرار داده و هارمونی فضا را از بین برده است. این تغییرات نه تنها باعث کاهش جذابیت بصری شده بلکه ارتباط محله با تاریخ و فرهنگ خود را کمرنگتر کرده است.
با توسعه زندگی شهری و گسترش پروژههای ساختوساز، بهویژه برجسازی و آپارتمانسازی، منجر به از بین رفتن بسیاری از باغات و فضای سبز این منطقه شده است. این تغییرات باعث کاهش تعداد درختان و گیاهان بومی، کاهش تنوع زیستی و اختلال در اکوسیستم طبیعی منطقه گردیده است. همچنین، تراکم جمعیت بالا و افزایش آلودگیهای هوا و صوتی، بهویژه در مناطق پرساخت، بر کیفیت زندگی و سلامت محیط زیست تأثیر منفی گذاشته است.
نتیجه گیری:
در نتیجه، تغییرات بافت و هویت قدیمی قیطریه بهدنبال توسعه سریع شهری و ساختوسازهای مدرن، تأثیرات زیادی بر هویت تاریخی و فرهنگی این منطقه داشته است. از بین رفتن بناهای قدیمی، کاهش فضای سبز و تغییرات در معماری محله، باعث از دست رفتن ویژگیهای سنتی و زیباییشناسی آن شده است. البته این تحولات به افزایش رفاه شهری و امکانات مدرن کمک کردهاند.